Ile lat ma Twój mózg?

Zapewne pamiętacie Państwo Pacjentkę, która odmówiła usunięcia dywanu mimo, że stale z jego powodu się przewracała, doznając różnych urazów. Pewnego deszczowego popołudnia, zapytałam ją ciekawa jej zdania, na kogo będzie głosować. Zbliżały się wybory prezydenta RP.

“Na nikogo!” Wykrzyknęła. “Piłsudski nie żyje!”

Mimo zaawansowanego wieku, mimo tego, że była dość schorowana, nadal pozostawała bardzo sprawna intelektualnie i jej wypowiedzi były często zaskakujące, ba były zabawne.

Proces starzenia się układu nerwowego toczy się przez cały okres życia człowieka. 

Z powodu stałego zmniejszania się zawartości wody w komórkach, zmniejszają one swoją objętość, a z upływem lat stale są narażone na działanie czynników uszkadzających ich budowę, co prowadzi do śmierci komórki w procesie apoptozy. 

W procesie starzenia się zmniejsza się przepływ krwi przez naczynia krwionośne mózgu, a niektóre struktury mózgu zmniejszają swoją objętość. Obserwuje się zmniejszenie liczby neuronów istoty szarej, móżdżku, hipokampa. Mimo, że komórek w układzie nerwowym jest mniej, to sprawnie przekazują sobie funkcje, a poprzez rozbudowane systemy połączeń (dendryty i synapsy) proces przekazywania impulsu nerwowego przebiega prawidłowo.

Proces starzenia nie wpływa znacząco na normalne funkcjonowanie i nie jest odpowiedzialny za rozwój otępienia. 

Z wiekiem pojawia się ograniczenie przyswajania dużej ilości informacji na dłuższy okres czasu oraz pogarsza się umiejętność nazywania zadań i pojęć abstrakcyjnych. Trudniej zapamiętać informacje dla nas zupełnie nowe, lepiej pamięta się zagadnienia związane z tymi, które już znamy. 

Efektem starzenia się układu nerwowego jest pogorszenie zdolności uczenia się – zapamiętanie nowych informacji wymaga więcej powtórzeń i zajmuje nieco więcej czasu. Jeżeli jednak ktoś jest stale aktywny intelektualnie, zjawisko to jest słabo wyrażone.

Osoby długowiecznie mogą mieć trudności z pojęciami abstrakcyjnymi, nie zawsze więc odbierają dobrze  niektóre żarty oparte na aluzji, czasem potrzebują wsparcia w planowaniu większych remontów, wyjazdów. Z wiekiem może pojawić się niechęć do zmian i bardziej konserwatywne podejście do życia. Zwykle jednak nie powoduje to istotnych trudności w funkcjonowaniu.

Proces starzenia staje się widoczny w wieku średnim i nasila się z upływem czasu. Starzenie się jest zjawiskiem dynamicznym. Można zapobiegać starzeniu się układu nerwowego poprzez właściwe odżywianie, utrwalanie zainteresowań, rozbudowanie życia towarzyskiego i udział w systematycznych zajęciach. Stałe uczenie się, nabywanie nowych umiejętności zapobiega starzeniu się układu nerwowego. Podobnie jak odpowiedni bilans między pracą a wypoczynkiem oraz  aktywny relaks, najlepiej na świeżym powietrzu i odpowiednia ilość snu. Zdrowy styl życia, optymistyczne nastawienie oraz dbanie o własne zdrowie zapobiega kumulacji zmian w procesie starzenia, spowalnia ten proces i umożliwia długie życie.